80. Lecie Stowarzyszenia Inżynierów Polskich w Kanadzie

Historia Stowarzyszenia Inżynierów Polskich w Kanadzie.

W 2021 roku zamyka się historia osiemdziesięciu lat Stowarzyszenia Inżynierów Polskich w Kanadzie (SIPwK), jednej z najstarszych organizacji w Kongresie Polonii Kanadyjskiej (KPK).

Historia Stowarzyszenia Inżynierów Polskich w Kanadzie sięga pierwszych lat II-giej Wojny Światowej, kiedy po zakończeniu kampanii wrześniowej, wielu polskich inżynierów znalazło się poza granicami kraju. Podobnie jak w innych organizacjach polonijnych na całym świecie, pierwsze lata połączyły ludzi o wspólnych zainteresowaniach, celem przetrwania II Wojny Światowej, aby po jej zakończeniu powrócić do wolnej ojczyzny. W jesieni 1939 roku powstało Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Polskich we Francji, a w końcu roku 1940, Stowarzyszenie Techników Polskich w Wielkiej Brytanii.

W początkowych latach II Wojny Światowej Kanada rozbudowywała swój przemysł obronny i odczuwała brak wyszkolonej kadry technicznej. Podczas swej wizyty w Londynie, kanadyjski minister dostaw wojskowych C. D. Howe zainteresował się możliwością sprowadzenia do Kanady polskich specjalistów. Wkrótce doszło do zawarcia umowy, na mocy której polscy inżynierowie i technicy mieli przybyć do Kanady na wizy okresowe. W dniu 17 lutego 1941 w Londynie odbyło się zebranie STP, na którym postanowiono, że członkowie po przybyciu do Kanady zorganizują koło Stowarzyszenia Techników Polskich z Wielkiej Brytanii.

Pierwsza grupa polskich inżynierów, w liczbie około 20, wylądowała w porcie Halifax w marcu 1941 roku. Zgodnie z postanowieniem podjętym w Londynie, inżynierowie, którzy znaleźli się w Kanadzie, zwołali w Ottawie zebranie, dnia 15 czerwca 1941 roku. Decyzją o historycznym znaczeniu, podjętą podczas tego zebrania, było przyjęcie wniosku o utworzeniu samodzielnego Stowarzyszenia Techników Polskich w Kanadzie z niezależnym zarządem i komisją rewizyjną, a nie jak poprzednio planowano, koła STP z Wielkiej Brytanii na terenie Kanady.

Zebranie w Ottawie, z dnia 15 czerwca 1941, z udziałem 29 członków, zapisane jest w kronice Stowarzyszenia jako I Walny Zjazd.

Przez ponad dwa dziesięciolecia niemal wszystkie walne zjazdy odbywały się w Montrealu, gdzie kwitło życie polonijne. W kolejnych latach ciężar działalności Stowarzyszenia przeniósł się do Toronto.

Były różne etapy w życiu Stowarzyszenia. Na przestrzeni 80 lat, polscy inżynierowie, dzięki wysokim kwalifikacjom zawodowym, oddali duże zasługi dla przemysłu kanadyjskiego, co podniosło opinie u władz kanadyjskich o Polakach. Ta pierwsza grupa, przybyła w roku 1941, oddała duże zasługi dla wojennego przemysłu kanadyjskiego. W latach 1944 i 1945 Stowarzyszenie wydawało własny kwartalnik pod nazwą „The Polish Engineering Review”, przekształcony w 1946 r. w „Biuletyn Stowarzyszenia”, który przetrwał do lat obecnych jako „The New Link”.

W pierwszych latach powojennych nastąpił w Stowarzyszeniu okres krytyczny. Niepokojące wieści z Polski nie skłaniały do powrotu. Większość członków STP zdecydowała się pozostać w Kanadzie. Stanęli w obliczu wielu trudności rodzinnych i zawodowych. Przemysł kanadyjski zaczął się przeorganizowywać z wojennego na pokojowy, co dla wielu oznaczało utratę lub zmianę pracy, często też zmianę miejsca zamieszkania. Stowarzyszenie przestało być organizacją skupiającą ludzi, dla których pobyt w Kanadzie był tylko etapem w oczekiwaniu na możliwość powrotu do Polski. Z inicjatywy Oddziału Toronto, rozpoczęto starania w Urzędzie Imigracyjnym o sprowadzenie do Kanady kolegów z różnych zakątków świata. W wyniku tych starań przyjechało do Kanady, za poręczeniem Stowarzyszenia, kilkuset inżynierów i techników.

W latach 50-tych zaczęli przybywać do Kanady byli żołnierze polskich formacji wojskowych na Zachodzie, którzy po zdemobilizowaniu znaleźli się w Wielkiej Brytanii i tam, korzystając z pomocy rządowej, podjęli studia. Wielu spośród nich aktywnie włączyło się do działalności w Stowarzyszeniu.

Lata 60-te i 70-te to okres mniejszego napływu imigracji i wzmożonej działalności STP w Kanadzie. Kwitło życie towarzyskie. Organizowane były odczyty, regularne spotkania tzw: „herbatki” i doroczne bale karnawałowe, z udziałem gubernatora Kanady i ważnych osobistości z życia politycznego. Debiutantki na balu, które wkraczały w wielki świat, przedstawiane były gubernatorowi. Przed balem przechodziły szkolenie, jak się zachować i jak prezentować białą długą suknię, na którą rodzice nie szczędzili pieniędzy. Sporządzane były albumy z fotografiami. Starsi członkowie w późniejszych latach wspominali, jak to niegdyś na „opłatkach”, ich żony z dumą popisywały się słodkimi delicjami, przygotowanymi przez siebie.

Po sierpniu 1980 rozpoczęła się największa od czasu zakończenia II-giej Wojny Światowej fala imigracyjna. STP w Kanadzie aktywnie zareagowało na zaistniałą sytuację. Były organizowane kursy przygotowania zawodowego dla nowoprzybyłych inżynierów i techników przy finansowym poparciu Ministerstwa Imigracji i Zatrudnienia. Odbywały się kursy komputerowe prowadzone przez wykładowców z STP w Kanadzie i comiesięczne prelekcje na tematy związane z poszukiwaniem pracy i przystosowaniem do życia w tym kraju. Wielu nowoprzybyłych znalazło dach i wyżywienie u członków Stowarzyszenia, których sytuacja w Kanadzie była już ustabilizowana.

W wyniku przemian i odzyskania przez Polskę suwerenności w roku 1989, przed Stowarzyszeniem stanęły nowe zadania. W 1990 roku, pod egidą STP w Kanadzie powstał Komitet Technologicznej Współpracy z Polską. Szczególne znaczenie miała też współpraca z kanadyjskimi firmami.

W październiku 1996 r. na XLII Walnym Zjeździe w Ottawie, zmieniono dotychczasową nazwę, Stowarzyszenie Techników Polskich, na Stowarzyszenie Inżynierów Polskich w Kanadzie (SIPwK), co odpowiada oficjalnej angielskiej i francuskiej nazwie.

Inżynierowie polskiego pochodzenia zajmowali poważne stanowiska w Kanadzie. Sylwetki wybitnych inżynierów polskich były przedstawiane przy różnych okazjach. Można sięgnąć do dawnych biuletynów „The New Link.( https://www.polisheng.ca/k/the-new-link/) Kilku inżynierów znalazło się pośród 61 wybitnych postaci w eksponatach wystawy „Polish Spirit”, opracowanej przez Federację Polek w Kanadzie. Ci oddani Stowarzyszeniu członkowie tworzą jego historię.

Obok trzech oddziałów, w Montrealu, Ottawie i Toronto, istniejących od początkowych lat Stowarzyszenia, w latach 60-80-tych działał oddział Sarnia. W następnych latach powstawały oddziały w innych skupiskach polonijnych Edmonton, Calgary, Vancouver, London, Niagara, Peterborough, Oshawa, Hamilton. Były próby utworzenia oddziałów w kilku innych miejscach. Większość z tych oddziałów nie rozwinęła w pełni swojej działalności.

Obecnie SIPwK posiada oddziały w siedmiu miastach Kanady: Edmonton, Hamilton, Kitchener, Mississauga, Montreal, Ottawa i Toronto.

O celach Stowarzyszenia mówi statut. SIPwK posiada stronę internetową www.polisheng.ca i wydaje drukowany magazyn “The New Link”, który zamieszczony jest też na stronie internetowej. Siedzibą zarówno Zarządu Głównego jak i Oddziału Toronto, jest dom Koła 20 SPK przy 206 Beverley St. w Toronto, ON M5T 1Z3. Oddziały prowadzą działalność w swoich miastach, gdzie odbywają się spotkania, odczyty i imprezy. Zainteresowani przynależnością do Stowarzyszenia mogą otrzymać tam informacje i wypełnić deklaracje członkowskie. O warunkach przynależności można przeczytać także na stronie internetowej.

Stowarzyszenie należy do Kongresu Polonii Kanadyjskiej od roku 1946. Wielu spośród członków SIPwK pełniło i nadal pełni czołowe funkcje w Zarządach Okręgowych i w Zarządzie Głównym KPK. Obecny Zarząd Główny i członkowie SIPwK, to w większości ludzie przybyli do Kanady po roku 1980, ale są wśród nas starsi, którzy pamiętają najwcześniejsze lata i współpracowali z założycielami Stowarzyszenia.

Każde dziesięciolecie zamyka jeden rozdział w historii i jednocześnie otwiera nowy. Dziś w okresie, gdy podobnie jak w niejednej polonijnej organizacji, członkostwo z naturalnych przyczyn maleje, członkowie SIP w Kanadzie stoją na straży Stowarzyszenia i nad jego dobrym imieniem pracują.

U progu 80-lecia stanęliśmy przed nieoczekiwanym wyzwaniem, jakie przyniosła nam i światu pandemia koronawirusa. Zamknęły się otwarte dotąd formy działalności. Wirtualne połączenia zastąpiły bezpośrednie kontakty i spotkania. Ta nowa forma, choć w dużym stopniu ograniczona i pozbawiona satysfakcji, jaką daje wspólne przebywanie, okazała się bardzo efektywna i otwiera często możliwość szerszego zasięgu niż dotąd. Umożliwia aktywne połączenia między odległymi oddziałami i w ten sposób przybliża je do siebie. W odczytach i zebraniach organizowanych przez Zarząd Główny, a także oddziały, mogą uczestniczyć wszyscy członkowie z całej Kanady i niejednokrotnie koledzy z Polski i USA.

Z wiarą, że przypadający w 2021 roku jubileusz 80 lecia Stowarzyszenia Inżynierów Polskich w Kanadzie odbędzie się w zdrowych i normalnych warunkach, czynimy przygotowania do tego podniosłego wydarzenia.

Nazwiska założycieli:

Antoni Aścik, Witold Brzozowski, Zygmunt Cyma, Wacław Czerwiński, Bronisław De Michelis, Tadeusz Filip, Ryszard Herget, Wsiewołod Jakimiuk, Zygmunt Jarmicki, Tadeusz Jasiński, Zbigniew Karczewski, Kazimierz Korsak, Jerzy Korwin-Gosiewski, Stanisław Krzyczkowski, Kazimierz Księski, Mieczysław Kurman, Bolesław Lepszy, Tadeusz Maliszewski, Jerzy Meier, Stanisław Nycz, Bolesław Przasnyski, Stefan Rodwin, Wiesław Stępniewski, Zygmunt Suchorab, Aleksander Szwarc, Zygmunt Tworek, Marceli Weinreb, Jan Zubko.

Nazwiska prezesów (dane archiwalne):

I	Korwin-Gosiewski, Jerzy	15.06.1941 – 04.09.1941
p/o	Kurman, Mieczysław	04.09.1941 – 31.05.1942
II	Korwin-Gosiewski, Jerzy	31.05.1942 – 28.02.1943
III	Nowakowski, Roman	28.02.1943 – 16.04.1944
IV	Rościszewski, Antoni	16.04.1944 – 18.02.1945
V	Korwin-Gosiewski, Jerzy	18.02.1945 – 20.01.1946
VI	Grzędzielski, Aleksander	20.01.1946 – 23.02.1947
VII	Pawlikowski, Józef	23.02.1947 – 22.02.1948
VIII	Pawlikowski, Józef	22.02.1948 – 27.02.1949
IX	Pawlikowski, Józef	27.02.1949 – 27.03.1950
X	Pawlikowski, Józef	27.03.1950 – 27.05.1951
XI	Pawlikowski, Józef	27.05.1951 – 08.06.1952
XII	Pawlikowski, Józef	08.06.1952 – 17.05.1953
XIII	Martynowicz, Antoni	17.05.1953 – 23.05.1954
XIV	Marcinkowski, Władysław	23.05.1954 – 05.05.1955
XV	Martynowicz, Antoni	05.05.1955 – 21.06.1956
XVI	Nyke, Jerzy	21.06.1956 – 01.06.1957
XVII	Mercik, Adam	01.06.1957 – 31.05.1958
XVIII	Krużyński, Mieczysław	31.05.1958 – 30.05.1959
XIX	Krużyński, Mieczysław	30.05.1959 – 21.05.1960
XX	Śliwiński, Jerzy	21.05.1960 – 20.05.1961
XXI	Marcinkowski, Władysław	20.05.1961 – 19.05.1962
XXII	Marcinkowski, Władysław	19.05.1962 – 19.05.1963
XXIII	Dziembowski, Ścibor	19.05.1963 – 17.05.1964
XXIV	Dziembowski, Ścibor	17.05.1964 – 25.05.1965
XXV	Chełmiński, Leszek	25.05.1965 – 21.05.1966
XXVI	Chełmiński, Leszek	21.05.1966 – 12.11.1967
XXVII	Orłowski, Stanisław	12.11.1967 – 25.05.1968
XXVIII	Orłowski, Stanisław	25.05.1968 – 31.05.1969
XXIX	Orłowski, Stanisław	31.05.1969 – 30.05.1970
XXX	Skonieczny, Leszek	30.05.1970 – 16.10.1971
XXXI	Przygoda, Zdzisław	16.10.1971 – 20.10.1973
XXXII	Strok, Wojciech	20.10.1973 – 15.04.1978
p/o	Morawski, Szczepan	20.10.1974 – 15.04.1976
XXXIII	Musioł, Michał	15.04.1978 – 08.10.1980
XXXIV	Musioł, Michał	08.10.1980 – 23.10.1982
XXXV	Szałwiński, Stefan	23.10.1982 – 27.10.1984
XXXVI	Słubicki, Jerzy	27.10.1984 – 25.10.1986
XXXVII	Zaremba, Maciej	25.10.1986 – 15.10.1988
XXXVIII	Tymowska, Barbara	1988 – 1992
XXXIX	Sobocki, Grzegorz	1992 – 1998
XL	Cytowski, Jan	1998 – 2000
XLI	Drzewiecki, Andrzej	2000 – 2003
p/o	Wesołowski, Tomasz	2003 – 2004
XLI	Teresiński, Hieronim	2004 – 2019
XLII	Babiarz, Kazimierz	2019 – nadal.